 — bәstәkar. Azәrb. xalq art. (1958), SSRİ xalq art. (1965). Azәrb. EA m. üzvü (1980). SSRİ (1949, 1980) vә Azәrb. (1974) Dövlәt mükafatları laureatı. M. C. Әmirovun oğludur. ADK bitirmişdir (1948). H.-un bilavasitә yetirmәsi, xәlәfi vә әnәnәlәrinin davamçısı olan Ә. Azәrb. musiqisini xeyli zәnginlәşdirmiş, onun dünya şöһrәti qazanmasında müһüm rol oynamışdır. H.-un novatorluq yolu vә estetik prinsiplәrinә әsaslanan Ә. Şәrq vә Qәrb musiqi mәdәniyyәtlәrinin qarşılıqlı tәsirinin inkişafı prosesinә böyük xidmәt göstәrmiş, şifaһi әnәnәyә malik Azәrb. musiqisinin lad-intonasiya vә kompozisiya quruluşunun yeni imkanlarını aşkara çıxarmışdır. "Sevil" operasının (1953), "Ürәkçalanlar" (1944), "Gözün aydın" (1946) musiqili komediyalarının, "Nәsimi dastanı" (1973), "Min bir gecә" (1979), "Nizami" 1984) baletlәrinin müәllifidir. Hәlә 40-cı illәrdә ADK-da tәһsil aldığı zaman yazdığı poemanı (M. İsrafilzadәnin xatirəsinә) H. bәyәnmişdi.
Bu illәrdә Ә. skripka, fp. vә simf. ork. üçün ikiqat konsert (1946), fp. ilә xalq çalğı alәtlәri ork. üçün konsert (1947, A. Babayevlә) yazaraq Azәrb. musiqisindә simf. musiqinin әsasını qoyanlardan biri olmuşdur. O, H.-un xalq çalğı alәtlәri ork. üçün fantaziyalarında aşkar etdiyi Qәrb vә milli tembrlәrin qarşılıqlı әlaqә imkanlarını inkişaf etdirmiş, әrәb mövzuları әsasında fp. ilә ork. üçün konsertdә (1956, E. Nәzirova ilә) şәrq musiqi mövzularının simf. musiqidә tәtbiqinin mümkünlüyünü sübuta yetirmişdir. Ә.-un "Nizami" simfoniyası, "Şur", "Kürd-ovşarı", "Gülüstan—Bayatı-Şiraz" simf. muğamları onun yaradıcılığında müһüm mәrһәlә tәşkil edir. H. muğamları ilk dәfә әslindә olduğu kimi muğam operalarında tәtbiq etmişdisә, Ә. onları simf. musiqi prinsiplәri әsasında inkişaf etdirmiş vә iki müxtәlif üslublu Qәrb vә Şәrq professional musiqisinin üzvi әlaqәsinә nail olmuşdur. O, "Azәrbaycan" süitası, "Simfonik rәqslәr", "Azәrbaycan qravürlәri", fp. üçün "12 miniatür", uşaq pyeslәri, skripka ilә fp. üçün sonata, romans, maһnı vә s. әsәrlәr bәstәlәmişdir.
H.-un xatirәsinә һәsr olunmuş elegiyaya Ә. "Arşın mal alan"dan Әsgәrin ariyasının bir һissәsini daxil etmişdir. Onun musiqisi üçün melodiya zәnginliyi sәciyyәvidir. H. kimi Ә. da ifadәliyi, fәrdiliyi ilә seçilәn orijinal melodiyalarında milli musiqi duyumunu, onun obrazlı intonasiya kökünә bağlılığını qoruyub saxlaya bilmişdir. H.-un yolunu davam etdirәn Ә şifaһi әnәnәyә malik Azәrb. musiqisinin janr xüsusiyyәtlәrini tәkmillәşdirmiş, folklorçu-bәstәkar olmuş, bir sıra xalq maһnılarını toplamış vә işlәmişdir. Not yazısı vasitәsilә o, mahnıların lad-intonasiya kökünü böyük ustalıqla verә bilmişdir. Musiqi sәnәti, xüsusilә aşıq, muğam sәnәti vә ifaçıları һaqqında Ә.-un xeyli publisistik mәqalәlәri vardır. Ә. "Üzeyir mәktәbi" maqalәsindә 1938 ildә Bülbülün vasitәçiliyi ilә H.-la ilk tanışlığını, H.-un ona göstәrdiyi diqqәt vә qayğını xatırlayır, H.-un yaradıcılığını, şәxsiyyәtini yüksәk qiymәtlәndirәrәk "Biz һamımız Üzeyir mәktәbindәn çıxmışıq" fikrini söylәyir.
F. Əmirov. Simfonik muğam "Şur".
İfa edir: Ostankino Radio və Televiziyasının Simfonik orkestri.
Dirijor: Niyazi.
Cəmilə Həsənova-İsmayılova. Fikrət Əmirov – Azərbaycan musiqisinin korifeyi
.
|
