Moskva

—Rusiyanın, elәcә dә dünyanın әn böyük elm vә mәdәniyyәt mәrkәzlәrindәn biri. H. musiqi tәһsilini artırmaq mәqsәdilә 1912 ilin yayında M.ya getmişdi. "İqbal" qәzetinin yazdığına görә tәһsil müddәti iki il olmalı idi («İqbal», 1912, 4 sentyabr, ¹ 154), Lakin konservatoriyanın qәbul imtaһanlarına geñikdiyindәn H. filarmonik cәmiyyәtin tәşkil etdiyi musiqi kurslarına daxil olmuş vә bir neçә ay burada oxumuşdur. Solfecio dәrslәrini prof. N. M. Laduxindәn, һarmoniya dәrslәrini isә N. N. Sokolovskidәn almışdır. Maddi eһtiyac üzündәn dәrslәrini yarımçıq qoyub Bakıya qayıdan H. bir il sonra—1913 ilin yayında Sankt-Peterburqa gedәrәk, tәһsilini Peterburq konservatoriyasında davam etdirmişdir. Sonrakı illәrdә SSRİ-nin görkәmli bәstәkarlarından biri olan H. Stalin mükafatları komitәsinin üzvü, SSRİ Ali Sovetinin deputatı, bir çox ümumittifaq müsabiqәlәrinin sәdri, qurultay vә müşavirәlәrin iştirakçısı kimi dәfәlәrlә M.-ya gәlmişdir. M.-da olarkәn H. adәtәn "Moskva" meһmanxanasında yaşayardı. Onun "Arşın mal alan" әsәri M.da Musiqili teatrda tamaşaya qoyulmuşdu. 1938 ildә Azәrb. inñәsәnәt ongünlüyü dövründә «Koroğlu» operası vә "Arşın mal alan" musiqili komediyası çox böyük müvәffәqiyyәtlә M. tamaşaçılarına göstәrilmişdir. H.-un anadan olmasının 100 illik yubileyi M.da böyük tәntәnә ilә keçirilmişdir. .