ÜZEYIR
HACIBƏYOVUN HƏYAT VƏ YARADICILIQ SALNAMƏSI |
5 (18) sentyabr
|
1885
—Əbdülhüseyn bəy və Şirinbəyim
xanım Hacıbəyovların ailəsində Üzeyir
Hacıbəyov anadan olmuşdur. |
|
1897
—Şuşada Ə. Haqverdiyevin təşəbbüsü
və rəhbərliyi ilə M. Füzulinin «Leyli və
Məcnun» poeması əsasında göstərilmiş
«Məcnun Leylinin məzarı üstundə» adlı
musiqili səhnəcikdə H. xor dəstəsində
iştirak etmişdir. |
Avqust |
1899
— H. Şuşada Haşım bəy Vəzirovun
müdir olduğu rus-tatar məktəbini bitirmişdir.
— H. Qori müəllimlər seminariyasına qəbul
olunmuşdur. |
Iyun |
1904
— H. Qori müəllimlər seminariyasını
bitirib, ibtidai məktəb müəllimi diplomu almışdır.
|
|
1904—1905
— H. Hadrut kənd məktəbində müəllim
işləmiş, burada rus dili, hesab, tarix və musiqidən
dərs demişdir. |
|
1905
— H. Bakı şəhərinə köçmüşdür.
Ədəbi-publisistik fəaliyyətə başlayaraq
«Həyat» qəzetində tərcüməçi işləmişdir.
Həmin gündən nəşr edilməyə başlayan
«İrşad» qəzetinin əməkdaşı olmuşdur. |
17 dekabr
|
—Həmin gündən nəşr
edilməyə başlayan «İrşad» qəzetinin
əməkdaşı olmuşdur. |
|
1905—1907
— Bakı şəhəri yaxınlığındakı
Bibiheybət kənd məktəbində ana dili, rus
dili, riyaziyyat, çoğrafiya və musiqi müəllimi
olmuşdur. |
|
1907
— «Leyli və Məcnun» operası üzərində
işə başlamışdır.
— H.-un tərtib etdiyi «Mətbuatda istifadə olunan
siyasi, hüquqi, iqtisadi və əsgəri sözlərin
türki-rusi və rusi-türki lüğəti» Orucov
qardaşlarının mətbəəsində çapdan
çıxmışdır.
— «Hesab məsələləri» kitabını yazmışdır.
|
12 yanvar
|
— Professional Azərb. musiqisinin
əsasını qoymuş «Leyli və Məcnun» operasının
ilk tamaşası olmuşdur.
—Üzeyir bəy «İrşad» qəzeti redaksiyasında
jurnalistlik fəaliyyətini davam etdirmişdir.
— H. «Səadət» müsəlman xeyriyyə cəmiyyətinin
açdığı eyniadlı məktəbdə
rus dili, hesab və təbiiyyat fənlərindən
dərs demişdir. |
3 iyul |
— H. «Tərəqqi» qəzeti
ilə əməkdaşlıq etmişdir. 1909 il iyunun
28-də Əhməd bəy Ağaoğlu xaricə
getdikdən sonra həmin ilin oktyabrınadək (qəzet
çar hökuməti tərəfindən bağlananadək)
H. qəzetin redaktoru olmuşdur. |
30 noyabr
|
1909
— Bakıda «Şeyx Sən'an» operasının
ilk tamaşası olmuşdur.
|
20 dekabr |
— H. Məleykə xanım
Terequlova ilə evlənmişdir. |
25 dekabr |
— H. Bakıda çıxan «Həqiqət»
qəzetinin naşiri və baş redaktoru olmuş,
121 sayınadək qəzetə rəhbərlik etmişdir.
|
24 may |
1910
— Bakıda «Ər və arvad» musiqili komediyasının
ilk tamaşası olmuşdur. |
30 may |
— «Həqiqət» qəzetinin
redaktoru vəzifəsindən imtina etmişdir. |
12 noyabr |
— Bakıda «Rüstəm və
Söhrab» operasının ilk tamaşası olmuşdur. |
25 aprel
|
1911
— Bakıda «O olmasın, bu olsun» musiqili
komediyasının ilk tamaşası olmuşdur. |
10 mart |
1912
— Bakıda «Şah Abbas və Xurşid
Banu» operasının ilk tamaşası olmuşdur.
|
18 may |
— Bakıda «Əsli və Kərəm»
operasının ilk tamaşası olmuşdur.
|
Sentyabr |
— H. musiqi təhsili almaq üçün
Moskvaya getmiş, Moskva filarmonik cəmiyyəti nəzdində
İlyinskinin xüsusi musiqi kursunda təhsil almışdır.
Moskvadan göndərdiyi satirik hekayə və felyetonlar
«İqbal» qəzetində dərc olunmuşdur. Maddi
ehtiyac üzundən H. Moskvada musiqi təhsilini yarımçıq
qoyub, Bakıya qayıtmışdır. |
Avqust |
— H. Peterburq şəhərinə
gedərək, Peterburq konservatoriyasına daxil olmağa
hazırlaşmışdır.
— H. «Arşın mal alan» musiqili komediyası üzərində
işləmişdir. |
25 oktyabr |
— Bakıda «Arşın mal
alan» musiqili komediyasının ilk tamaşası olmuşdur. |
4 yanvar
|
1914
— H. Peterburq konservatoriyasına qəbul
olunmuşdur. |
İyun |
— H. təhsilini yarımçıq
qoyub, Bakıya qayıtmışdır. «Harun və
Leyla» operası uzərində işləmişdir.
|
|
1915
— «Harun və Leyla» operasının librettosu
nəşr olunmuşdur. |
18 sentyabr |
— H. «Yeni iqbal» qəzetinin redaktoru
vəzifəsində işə başlamışdır. |
11 oktyabr |
— H.«Yeni iqbal» qəzetinin sahibi
və baş redaktorudur. |
19 fevral
|
1916
— H. «Yeni iqbal» qəzetindən uzaqlaşmışdır.
|
İyun—sentyabr
|
1918
— H. Azərbaycan opera artistlərinin İranın
Ənzəli və Rəşt ş.-lərinə
qastrol səfərinə rəhbərlik etmişdir.
|
oktyabr |
— H. Bakıda «Azərbaycan»
qəzeti ilə əməkdaşlıq etməyə
başlamışdır. |
16 yanvar
|
1919
— H. «Azərbaycan» qəzetinin redaktoru vəzifəsinə
tə'yin olunmuş və 1920 il aprelin 28-dək bu
vəzifədə fəaliyyət göstərmişdir.
|
|
1920
— H. musiqi akademiyası və xalq konservatoriyası
açmağın və keçmiş musiqi məktəblərinin
binalarını onlara verməyin zəruriliyi haqqında
xalq maarif komissarına mə'ruzə təqdim etmişdir.
— Qadınlar klubu (sonralar Ə. Bayramov ad. klub) nəzdin-də
xalq çalğı alətləri ork.-ni təşkil
etmişdir. |
20 oktyabr |
—ADK-da Şərq musiqisi şöbəsi
təşkil etmək haqqında Xalq Maarif Komissarlığına
mə'ruzə təqdim etmişdir. |
|
1921
— Xalq Maarif Komissarlığı incəsənət
şöbəsində musiqib.lməsinin mudiri vəzifəsinə
tə'yin olunmuşdur |
25 may |
— ADK-nı yenidən qurmaq
barədə xalq maarif komissarına mə'ruzə
təqdim etmişdir. Həmin mə'ruzə ADK-nın
yaradılması üçün proqram kimi təsdiq
edilmişdir. |
12 dekabr |
— ADK-da zərb alətləri
sinfi açmağın zəruriliyi haqqında təşəbbüs
qaldırmışdır. |
|
1922—1924
—H. özünün təşəbbüsü
ilə tə'sis olunmuş Azərbaycn Dövlət
Türk Musiqi Məktəbinə rəhbərlik etmişdir.
—Azərb. Dövlət Dram Teatrının repertuar
komissiyasına cəlb olunmuşdur. |
|
1925
—H. Bakı Zəhmətkeş Xalq Deputatları
Sovetinə deputat seçilmişdir.
—H.-un rəhbərliyi altında Azərb. Dövlət
Türk Musiqi Tex nikumu tələbələrinin gücü
ilə «Arşın mal alan» musiqili komediyası tamaşaya
qoyulmuşdur. |
|
1926
— Azərbaycan Dövlət Türk Musiqi
Texnikumu ADK ilə birləşdirilmişdir.
— H. konservatoriyanın prorektoru tə'yin olunmuşdur.
H. konservatoriya nəzdində çoxsəsli tələbə
xorunun təşkilinə təşəbbüs göstərmişdir.
di. |
|
1927
— H.-un və M. Maqomayevin ümumi redaktorluğu
ilə «Azərbaycan türk el nəğmələri»
məcmuəsi nəşr olunmuşdur. Məcmuənin
tərtibçiləri Ü.Hacıbəyov, M. Maqomayev
və Z. Hacıbəyovi |
6 may
|
1928
— H. Azərbaycan aşıqlarının
birinci qurultayında «Aşıq sənəti» mövzusunda
mə'ruzə etmişdir. |
|
— H. Azərbaycan Dövlət
Konservatoriyasının rektoru vəzifəsinə
tə'yin olunmuş və 1929 ilədək bu vəzifədə
çalışmışdır. |
|
1930—1938
— ADK-da Azərb. xalq musiqisi şö'bəsinin
müəllimi və müdiri olmuşdur. |
|
1931
— H. birinci notlu Azərb. xalq çalğı
alətləri orkestrini təşkil etmişdir. |
|
1932—1936
— H. «Koroğlu» operası üzərində
işləmişdir. |
|
1934
— H. Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının
üzvü seçilmişdir.
— ADK-da «Ali məktəbdə tar və kamançanın
perspektivləri» mövzusunda mə'ruzə etmişdir.
|
|
1935
— H. «Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət
xadimi» fəxri adına layiq görülmüşdür.
|
|
1936
— H. Azərbaycan Dövlət xorunu təşkil
etmişdir. |
30 aprel
|
1937
— Bakıda «Koroğlu» operasının
ilk tamaşası olmuşdur. H. «Azərbaycan SSR xalq
artisti» fəxri adına layiq görülmüşdür.
|
Dekabr |
— H. birinci çağırış
SSRİ Ali Sovetinə deputat seçilmişdir. |
|
1938
— H. Moskvada Azərbaycan incəsənəti
ongünlüyündə iştirak etmişdir.
— H. «SSRİ xalq artisti» fəxri adına layiq görülmüş,
Lenin ordeni ilə təltif olunmuşdur.
— H. Azərbaycan SSR Bəstəkarlar İttifaqının
sədri seçilmişdir. |
|
1939
—H. Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının
rektoru vəzifəsinə tə'yin edilmişdir.
—SSRİ Bəstəkarlar İttifaqının birinci
qurultayının təşkilat komitəsinin üzvü
seçilmişdir. |
|
1940
— P. İ. Çaykovski ad. Moskva konservatoriyasında
«Azərbaycan xalq musiqisinin əsasları» mövzusunda
mə'ruzə etmişdir.
— H. professor adı almışdır. |
|
1941
— H. «Koroğlu» operasına görə
Stalin mükafatına layiq görülmüşdür.
— H. ikinçi çağırış SSRİ Ali
Sovetinə deputat seçilmişdir. |
Iyun |
— H. orduya bədii xidmət
sahəsində respublikada hamilik işlərinin rəhbəri
tə'yin olunmuşdur. |
|
1942
— Muğam və xalq mahnılarının
ifası məsələsinə dair mü şavirədə
çıxış etmişdir. — «Koroğlu» operası
AOBT-nda rus dilində tamaşaya qo- yulmuşdur. |
|
1944
— SSRİ EA-nın Azərb. filialının
incəsənət bölməsinin rəhbəri
tə'yin olunmuşdur. — Gənc ifaçıların
resp. müsabiqəsinin münsiflər hey'ətinə
sədrlik etmişdir. |
Dekabr |
— H. Tbilisi şəhərində
keçirilmiş Zaqafqaziya respubli- kaları musiqi ongünlüyünün
təşkilatçılarından biri, Azərb. nümayəndə
hey'ətinin bədii rəhbəri olmuşdur.
— Azərb. Dövlət Simf. Ork.-nə H.-un adı
verilmişdir. |
|
1945
— H.-un «Azərbaycan xalq musiqisinin əsasları»
monoqrafiyası nəşr olunmuşdur.
— H. Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının həqiqi
üzvü seçilmişdir.
— H. «Qırmızı Əmək Bayrağı» ordeni
ilə təltif edilmişdir. |
Sentyabr |
— H.-un anadan olmasının
60 illik yubileyi keçirilmişdir.
— H. Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyası İncəsənət
İnstitutunun direktoru tə'yin olunmuşdur. |
Dekabr |
— Musiqi ifaçılarının
Ümumittifaq müsabiqəsinin münsiflər hey'ətinin
üzvü seçilmişdir. |
|
1946
— H. «Arşın mal alan» kinofilminin musiqisinin
müəllifi kimi Stalin mükafatına layiq görülmüşdür.
|
23 noyabr
|
1948
— Üzeyir Hacıbəyov vəfat etmişdir.
|